معرفی روستای تاریخی فارسیان شهرستان آزادشهر

روستای تاریخی فارسیان قانچی از توابع شهرستان آزادشهر بخش چشمه ساران با طبیعتی بکر و بی نظیر از جاذبه های گردشگری گلستان می باشد. این روستا در مسیر جاده آزادشهر به شاهرود در یک منطقه ای کوهستانی قرار دارد و با شهرستان آزادشهر ۳۵ کیلومتر و با شهرستان گرگان به عنوان مرکز استان، ۱۱۵ کیلومتر فاصله دارد.

روستای فارسیان قانچی به عنوان دومین بافت تاریخی روستایی گلستان در سال 96 در فهرست آثار میراث غیر منقول کشور به ثبت رسیده است.

این روستا یکی از روستای زیبا و نمونه کشوری است که شباهت های زیادی از نظر ساختاری و پلکانی بودن به روستای ماسوله نیز دارد به همین خاطر به ماسوله گلستان معروف است.

فارسیان، روستایی محصور در دل کوه با خانه‌ هایی پلکانی، پنجره‌ هایی به رنگ آبی تیره و گلدان‌ های شمعدانی است که معصومانه پشت پنجره بر لب طاقچه جا خوش کرده‌ اند و صفا و صمیمیت کوچه‌ پس‌ کوچه‌ های پرشیب بر زیبایی روستا می افزاید. این روستا در کوهستانی پوشیده از جنگل قرار گرفته که با درختان سرسبز بلوط و افرا منظره زیبایی بخود گرفته است.

با توجه به وجود کوه‌ های مرتفع در بدنه شمال شرقی و غرب روستا و وزش باد از سمت غرب و شمال غرب و همچنین بالا بودن رطوبت منطقه، روستای فارسیان تحت تأثیر اقلیم کوهستانی، دارای زمستان ‌های سرد و تابستان‌ های معتدل است.

شغل اغلب مردم این روستا به علت وجود چشمه‌سارها و رودخانه‌های پرآب، کشاورزی و دامپروری است و در این بین زنان روستایی همپای مردان خود در تولید و گذران معیشت، نقش بی‌بدیلی دارند. از نظر پوشش نیز هرچند که مردمان این روستا دیگر مانند سابق از لباس های سنتی استفاده نمی‌کنند اما هنوز هم زنان این روستا از روسری‌ها و چادرشب‌های ابریشمی با رنگ‌های سحرآمیزشان، برای پوشش بر روی لباس‌های خود استفاده می کنند.

با توجه به گفته های اهالی روستا و آثار به جا مانده مانند: گورستان های بسیار قدیمی با سنگ مزارهای خاص، وجود آسیاب و درگاه کاروانسرای قدیمی، می توان گفت روستای فارسیان قانچی از جمله روستاهای تاریخی و قدیمی گلستان و حتی ایران به شمار می رود.

هسته اولیه روستا اطراف چشمه های اسد ماله سو شکل گرفته است که بالغ بر ۱۰۰۰ سال قدمت دارند و آثار به جا مانده از جمله بقایای خانه ها خود گواه بر این ادعا است.از طرفی اشارۀ کتابچه شهرستان رامیان در مورد تاریخ ، جمعیت و نام بردن اسم فارسیان با آمار جمعیتی بالا در گذشته های دور نشانی مکتوب از قدمت این روستا است.

اکثرنام های فامیلی مردم این روستا گیلکی و محمودی نام دارند روستای فارسیان قانچی اولین روستای خشت خام کشور میباشد بالغ بر 500خانه با خشت خام دارد که اکثرا دو طبقه بوده، طبقه نخست حکم انباری دامی و یا مغازه را دارد و طبقه دوم به اسکان اهالی خانه اختصاص دارد که در نوع خود در کشور بی نظیر است قدمت خانه های روستا250تا 300سال میباشد ساکنان کنونی روستای فارسیان قانچی، اصالتا ترک‌های قزلباش از ایلات قشقایی بوده که سالیان گذشته وارد این منطقه شده اند، هنوز اصالت زبان خود را حفظ کرده اند و به زبان ترکی با یکدیگر سخن می‌گویند.

روستای فارسیان دارای بافت بسیار با ارزش و سنتی است ، به همین دلیل طرح الگوسازی مسکن روستایی برای حفظ آداب و سنن تاریخی این منطقه اجرا شده که در حال حاضر 70 درصد واحدهای مسکونی در این روستا ، الگو سازی مسکن روستایی انجام شده است.

اگر بخواهم برایتان از فضای بافت تاریخی روستا بگویم نخستین چیزی که می‌توانم به آن اشاره کنم «سابات» ها هستند، سابات به کوچه‌ های مسقفی گفته می ‌شود که قسمت بالایی آن در مالکیت شخصی و فضای زیر سقف در مالکیت عمومی قرار دارد. در فارسیان در حال حاضر ۶۳ سابات سالم دیده می ‌شود. داخل بعضی از سابات ‌ها فضایی برای نشستن تعبیه شده است که با نام دخترنشین در روستا شناخته می ‌شود که در ساعات پایانی روز محلی برای گفتمان زنان و بازی کودکان به شمار می‌ آید.

اکثر مردم این روستا با غریبه ‌ها احساس راحتی می کنند و حتی با دیدن مسافر در خانه‌ هایشان را باز می ‌گذارند که شاید رهگذری برای عکس گرفتن از باغچه و نمای چشم ‌نواز خانه ‌هایشان چند دقیقه‌ ای مهمان آنها شود. اهالی روستا برای انجام کارهایشان هیچگاه به بیرون از روستا متوسل نمی ‌شوند و هر چه نیاز باشد از داخل روستا و ظرفیت‌ های خود روستا تامین می گردد.

جاذبه های گردشگری..........

هرگاه از دیدن بافت تاریخی روستا سیر شدیدشما می ‌توانید به طبیعت اطراف فارسیان سر بزنید و به تماشای شالیزارهای طبقاتی بنشینید و از نمای کوهستانی آن لذت ببرید.

طبیعت فارسیان قانچی بسیار خاص و منحصر به فرد است. تماشای مناظر طبیعی و بی نظیر هر بیننده ای را مسحور خود می کند. وجود دشت مارانکوه یا مرکوه با مراتع سبز و مملو از گل های رنگارنگ، گستره گیاهان دارویی، پوشش جنگی انبوه، آبشار کبتر خانا یا خانه کبوتر، چشمه های اسد ماله سو، صخره های دست کند، کوه های مریخی با اشکال هندسی بسیار زیبا و آب و هوای بسیار دلچسب کوهستانی به خصوص در بهار و تابستان، مناظر قشنگی را در خاطره ها رقم می زنند.

تپه «قنبرآباد» در نزدیکی روستای فارسیان برای گردشگران یک تپه جادویی است، بر فراز این تپه از سمت جنوب شالیزارهای طبقاتی، از سمت شرق بافت تاریخی روستا و از شمال کوهستان قابل رؤیت است.

رودخانه ‌ای بسیار زیبا نیز از میان روستا می‌ گذرد که از ۲۵ چشمه همیشه جوشان تغذیه می‌ شود، مجموعه آبشار پنج پله ‌ای «کبوتر خانه» از دیگر جاذبه‌ های فارسیان است.

نزدیکترین جاذبه گردشگری طبیعی که در نزدیکی روستای فارسیان قرار دارد آبشار «یوخارکه دره» نام دارد که دارای زیبایی چشم نوازی می باشد، انواع میوه‌های جنگلی مانند انگور، زالزالک، انجیر سیاه و سفید و … در این منطقه رشد پیدا کرده و قابل دسترسی است. در امتداد همین آبشار یک یخچال طبیعی وجود دارد که از خود روستا با پیاده­روی 2 ساعته می‌توان به این یخچال رسید. این یخچال طبیعی در هر چهار فصل سال یخ دارد و اغلب دامداران برای جداسازی کره از ماست از یخ‌های این یخچال طبیعی بهره می‌برند.

دشت اسب ‌های وحشی منطقه فارسیان از مکانهای بسیار کم نظیر و دارای مراتع وسیعی است که اسب‌ های وحشی را در دل خود جای داده است. از این دشتها تعداد محدودی وجود دارد که بزرگترین آنها در کشور مغولستان است. مسیر کوهپیمایی رسیدن به این دشت از فارسیان حدود هفت کیلومتر می باشد.

از جاذبه های تاریخی روستا برایتان بگویم

در میدانهای روستا سکوهای سنگی به نام پیرنشین درست شده برای استراحت گردشگران و اهالی محل، در هنگام غروب آفتاب پیرمرد های محله گرداگرد آن مینشینند و ساعاتی تا بعد ازغروب آفتاب شب نشینی میکنند.

در این روستا مکان های هم وجود داردکه به دخترنشین معروف است در واقع در گذشته ها آب لوله کشی در این روستا وجود نداشته دختران برای آب آوردن به چشمه ها میرفتند و به دلیل بعد مسافت طولانی به این مکان ها که میرسیدند نشسته و خستگی در میکردند.

یکی دیگر ازجاذبه های زیبای این روستاکوچه های آشتی کنان می باشد .درواقع در این روستا چندین کوچه و معابر تنگ ساخته شده است تا افرادی که قهر هستند زمانی که از این کوچه ها تردد میکنند ناچارنا باهم برخورد داشته باشند ناگفته نماند بافت تاریخی این روستا تنها یک کوچه ماشین رو دارد و در مابقی کوچه ها امکان تردد ماشین وجود ندارد. این تدبیر از زمانهای خیلی قدیم برای جلوگیری ازحملات دشمنان و حفاظت از روستابوده است....

تنورهای زیادی در فارسیان به چشم میخورد. در واقع در هر کوچه یک تنور وجود داردکه اهالی این کوچه در حفظ و نگه داری و استفاده از تنور با یکدیگر شریک هستند. تنور ها علاوه براینکه برای پخت نان استفاده میشوند محلی هم برای اختلاط زنان روستا است و اگر کسی بخواهد برای پسرش زن بگیرد این خواستگاری در کنار تنور انجام میگیرد.

آسیاب آبی فارسیان با قدمت بالای500سال با مصالح دیواره سنگ وگل پره های بولبورینگ که قبلا ازجنس چوب بوده ولی با بازسازی که در سال 1373انجام شده پره های آهنی تبدیل کردند...

خانه ‌های خشتی از دیگر دیدنی‌ های فارسیان است، قالب‌ های خشتی به کار رفته در این خانه منحصر به فرد بوده و در بنا‌های دیگر استفاده ‌نشده است، ارتفاع هر خشت‌ ۱۰ سانتی متر و طول و عرض آن ۲۰ سانتی متر می باشد یعنی دو برابر خشت‌ هایی که در بافت تاریخی گرگان بکار رفته است.

یکی از نکاتی که در رابطه با خانه‌ های این روستا چشم نواز است رنگ به کار رفته زرد و سفید در این خانه هاست، در واقع آن چیزی که ما فکر می ‌کنیم رنگ آمیزی به این سبک است رنگ نیست بلکه نوعی گِل با نام «شولی» و یا در گویش محلی «سوآما» است که در اعیاد مختلف و مناسبت‌ ها، زنان روستا به کف و دیواره‌ های خانه‌ های خود می مالند.

مراسمات روستای فارسیان.

مردم روستای فارسیان قانچی اعیاد ملی و مذهبی نوروز، عید قربان، عید فطر را به جشن و سرور و ایام محرم و وفات ائمه را به سوگواری میپردازند. در آستانه سال نو به پیشواز عید نوروز میپردازد مراسمات چهارشنبه سوری شب یلدا و سیزده به در را نیز به جا می آورند در مراسمات عروسی و جشن های خانوادگی با انواع آوازها و موسیقی های ترکی سرگرم میشوند.

آداب و رسوم، فرهنگ، نوع پوشش، موسیقی محلی و انواع غذاهای اهالی این روستا، خود به عنوان جاذبه ای در گردشگری مطرح است.در این روستا می توان به جشن دندان، کشتی محلی (به خصوص در انتهای عروسی)، تخم مرغ بازی یا در گویش محلی یومرتا بازی در آستانه عید نوروز و … به عنوان مراسم محلی اشاره نمود.غذاهای معروف این روستا شامل ماش شله (طبخ آن به ویژه هنگام نشا برنج)، اُماش، سُوزی آش، سوتلی آش، آش تره و… هستند.مردمان روستای فارسیان قانچی در مهمان نوازی بی نظیر هستند. امید است با سفر به این روستای تاریخی، طبیعی و فرهنگی بتوانید لحظات به یاد ماندنی را برای خود رقم بزنید.